સર્વપિતૃ અમાસ 2025
હિંદુ ધર્મમાં પિતૃઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરવાનું મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. પિતૃ પક્ષ એ 16 દિવસનો પવિત્ર સમયગાળો છે, જે 7 સપ્ટેમ્બર 2025થી શરૂ થઈને 21 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ સર્વપિતૃ અમાસ સાથે પૂર્ણ થાય છે. આ સમયગાળામાં પિતૃઓની આત્માની શાંતિ માટે તર્પણ, પિંડદાન અને શ્રાદ્ધ જેવા ધાર્મિક ક્રિયાઓ કરવામાં આવે છે.
સર્વપિતૃ અમાસા શું છે?
સર્વપિતૃ અમાસા, જેને મહાલયા અમાસા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, પિતૃ પક્ષનો સૌથી પવિત્ર અને મહત્વપૂર્ણ દિવસ છે. પિતૃ પક્ષ પિતૃઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરવાનો 16 દિવસનો પવિત્ર સમયગાળો છે, જે સપ્ટેમ્બર-અક્ટોબર મહિનામાં આવે છે. સર્વપિતૃ અમાસાના દિવસે પિતૃઓ પિતૃ લોકમાં પાછા ફર્યા માનવામાં આવે છે.
આ દિવસે પિતૃઓ માટે તર્પણ, પિંડદાન અને શ્રાદ્ધ કરવાની પરંપરા છે, જેનાથી તેમના આત્માને શાંતિ મળે છે. ખાસ કરીને આ દિવસે ભાઈ-બહેનો, પુત્રો અને પુત્રીઓ પરિવાર સાથે મળી પિતૃઓના કલ્યાણ માટે ધાર્મિક વિધિઓ કરતી જોવા મળે છે. પિતૃઓની આત્માની શાંતિ અને પરિવારના સુખ માટે આ દિવસ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
2025માં સર્વપિતૃ અમાસા ક્યારે છે?
2025માં સર્વપિતૃ અમાસા 21 સપ્ટેમ્બર, રવિવારના રોજ છે. અમાવસ્યા તિથિ 20 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ સાંજે 6:20 વાગ્યે શરૂ થઈને 21 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ સાંજે 7:05 વાગ્યે પૂર્ણ થશે. આ દિવસે કૂટુપ મુહૂર્ત સવારે 11:47 થી 12:37 સુધી છે, જે શ્રાદ્ધ કરવા માટે શ્રેષ્ઠ સમય માનવામાં આવે છે.
પિતૃઓના શ્રાદ્ધ માટે કયા પગલાં લેવાં જોઈએ?
- શ્રાદ્ધ અને પિંડદાન: પિતૃઓની આત્માની શાંતિ માટે શ્રાદ્ધ અને પિંડદાન કરવું જોઈએ. આ ક્રિયાઓ દ્વારા પિતૃઓને શાંતિ અને મુક્તિ મળે છે.
- તર્પણ: તર્પણ દ્વારા પિતૃઓને પાણી, તિલ અને જળ અર્પણ કરવું જોઈએ. આથી પિતૃઓને શાંતિ મળે છે અને પરિવારમાં સુખ-શાંતિ આવે છે.
- બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું: શ્રાદ્ધના દિવસે બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું મહત્વપૂર્ણ છે. આથી પિતૃઓની આત્માને શાંતિ મળે છે અને પરિવારમાં સમૃદ્ધિ આવે છે.
પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કયા નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ?
- નૈતિક આચરણ: પિતૃ પક્ષ દરમિયાન નૈતિક આચરણનું પાલન કરવું જોઈએ. નવા કાર્ય શરૂ કરવું, નખ અને વાળ કપાવા, ઝઘડો કરવો અને ખોરાકનો અપમાન કરવો જેવા કાર્યોથી બચવું જોઈએ.
- ખોરાકના નિયમો: પિતૃ પક્ષ દરમિયાન તામસિક અને રાજસિક આહારથી બચવું જોઈએ. સાત્વિક આહાર, જેમ કે શાકાહારી અને સરળ ખોરાક, પસંદ કરવો જોઈએ.
- સામાજિક આચરણ: સામાજિક રીતે નમ્ર અને આદરપૂર્વક વર્તવું જોઈએ. આથી પિતૃઓને શાંતિ મળે છે અને પરિવારમાં સુખ-શાંતિ આવે છે.
સર્વપિતૃ અમાસ 2025 સૂર્યગ્રહણ અને પિતૃ પક્ષ

21 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ સર્વપિતૃ અમાસા સાથે સૂર્યગ્રહણ પણ છે. આ ગ્રહણ ભારતમાં દેખાતું નથી, પરંતુ આ દિવસે પિતૃઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરવા માટે ખાસ ધ્યાન આપવું જોઈએ. ગ્રહણના સમયે તર્પણ અને શ્રાદ્ધ કરવું શ્રેષ્ઠ છે.
| મુદ્દો | વિગતો |
|---|---|
| સર્વપિતૃ અમાસા શું છે? | પિતૃ પક્ષનો અંતિમ દિવસ, જેને મહાલયા અમાસા પણ કહેવામાં આવે છે. પિતૃઓ પિતૃ લોકમાં પાછા જાય છે. પિતૃઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ દિવસ. |
| તારીખ (2025) | 21 સપ્ટેમ્બર, રવિવાર |
| અમાવસ્યા સમય | 20 સપ્ટેમ્બર સાંજે 6:20 થી 21 સપ્ટેમ્બર સાંજે 7:05 સુધી |
| શ્રેષ્ઠ મુહૂર્ત | સવારે 11:47 થી 12:37 સુધી (કૂટુપ મુહૂર્ત) |
| મુખ્ય ધાર્મિક કાર્ય | શ્રાદ્ધ, પિંડદાન, તર્પણ, બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું |
| પિતૃ પક્ષના નિયમો | નવા કાર્ય શરૂ ન કરવું, ઝઘડો ટાળો, તામસિક ખોરાક ન લો, નૈતિક વર્તન કરો |
| સૂર્યગ્રહણ (21 સપ્ટેમ્બર 2025) | આ દિવસે ગ્રહણ છે; ગ્રહણ સમયે તર્પણ અને શ્રાદ્ધ કરવું શુભ છે |
| લાભ | પિતૃઓને શાંતિ મળે છે, પરિવારમાં સુખ-શાંતિ અને સમૃદ્ધિ આવે છે |
| ઉપવાસ | ઈચ્છુક વ્યક્તિઓ કરી શકે છે; અનિવાર્ય નથી |
| વિવિધતા | ભાઈ-બહેનો, પુત્રો અને પુત્રીઓ સાથે મળીને વિધિઓ કરવી શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે |
Conclusion
સર્વપિતૃ અમાસા પિતૃઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરવાનો અને તેમના માટે શ્રાદ્ધ અને પિંડદાન કરવાની શ્રેષ્ઠ તક છે. આ દિવસે પિતૃઓની આત્માની શાંતિ માટે શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરવાથી પરિવારમાં સુખ-શાંતિ અને સમૃદ્ધિ આવે છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન નૈતિક આચરણ અને ખોરાકના નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ. આથી પિતૃઓને શાંતિ મળે છે અને પરિવારમાં સુખ-શાંતિ આવે છે.
FAQs
પ્રશ્ન 1: સર્વપિતૃ અમાસા 2025 ક્યારે છે?
જવાબ: સર્વપિતૃ અમાસા 21 સપ્ટેમ્બર 2025, રવિવારના રોજ છે. અમાવસ્યા તિથિ 20 સપ્ટેમ્બર 2025ના સાંજે 6:20 વાગ્યે શરૂ થઈને 21 સપ્ટેમ્બર 2025ના સાંજે 7:05 વાગ્યે પૂર્ણ થશે.
પ્રશ્ન 2: સર્વપિતૃ અમાસા પર શું કરવું જોઈએ?
જવાબ: આ દિવસે પિતૃઓ માટે શ્રાદ્ધ, પિંડદાન અને તર્પણ કરવું શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. સાથે જ બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું અને પવિત્ર આચારનું પાલન કરવું મહત્વપૂર્ણ છે.
પ્રશ્ન 3: સર્વપિતૃ અમાસા દરમિયાન કયા નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ?
જવાબ: પિતૃ પક્ષ દરમિયાન નવા કામ શરૂ ન કરવું, ઝઘડો ન કરવો, તામસિક ખોરાક ન લેવું અને નૈતિક રીતે સારા વર્તન કરવું જરૂરી છે.
પ્રશ્ન 4: સૂર્યગ્રહણ સમયે શ્રાદ્ધ કરવું યોગ્ય છે?
જવાબ: હા, 21 સપ્ટેમ્બરના રોજ સૂર્યગ્રહણ છે, અને આ સમયે શ્રાદ્ધ કરવું વિશેષ શુભ માનવામાં આવે છે.
પ્રશ્ન 5: પિતૃઓના શ્રાદ્ધમાં કઈ વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ?
જવાબ: પાણી, તિલ, પિતૃ પિંડ અને સાત્વિક ભોજન શ્રાદ્ધમાં મહત્વપૂર્ણ છે.
પ્રશ્ન 6: શું આ દિવસે વ્રત રાખવું જરૂરી છે?
જવાબ: વ્રત રાખવું અનિવાર્ય નથી, પરંતુ નિયમિત તર્પણ અને શ્રાદ્ધ કરવાથી પિતૃઓને શાંતિ મળે છે.
પ્રશ્ન 7: પિતૃ પક્ષમાં કોણ કોણ ઉપવાસ કરી શકે છે?
જવાબ: ઈચ્છુક વ્યક્તિઓ પિતૃ પક્ષમાં ઉપવાસ કરી શકે છે. ખાસ કરીને પિતૃઓની આત્મા માટે આશીર્વાદ મેળવવા માટે પુત્રો અને પુત્રીઓ શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
પ્રશ્ન 8: શ્રાદ્ધ પછી શું કરવું જોઈએ?
જવાબ: શ્રાદ્ધ પૂર્ણ થયા પછી, બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું, પરિવાર સાથે સૌભાગ્યપૂર્ણ વાતચીત કરવી અને પવિત્ર જીવનશૈલી અપનાવવી શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
પ્રશ્ન 9: પિતૃ પક્ષ દરમિયાન યાત્રા કરવી કે મુસાફરી યોગ્ય છે?
જવાબ: પિતૃ પક્ષ દરમિયાન મોટી યાત્રા ટાળી શકાય, ખાસ કરીને શ્રાદ્ધના દિવસોમાં. ઘરમાં રહેવું અને ધાર્મિક કાર્ય પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
પ્રશ્ન 10: શું સર્વપિતૃ અમાસા બધી જાતના પિતૃઓ માટે લાભકારી છે?
જવાબ: હા, સર્વપિતૃ અમાસા દરેક પિતૃ માટે ફાયદાકારક છે, કેમ કે આ દિવસ પિતૃઓની આત્માની શાંતિ અને પરિવારમાં સુખ-શાંતિ લાવવાનો દિવસ માનવામાં આવે છે.
