Janmashtami Nibandh Gujarati
નીચે આપેલ જન્માષ્ટમી વિશે નિબંધ ગુજરાતીમાં 200 શબ્દોમાં નિબંધ ધોરણ 10, 11 અને 12 માટે ઉપયોગી થશે.
પરિચય:
હિંદુ ધર્મમાં અનેક તહેવારો મનાવવામાં આવે છે, પરંતુ શ્રીકૃષ્ણ જન્માષ્ટમી એક વિશેષ અને પવિત્ર તહેવાર છે. જન્માષ્ટમી એટલે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનો જન્મદિવસ. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં શ્રીકૃષ્ણ માત્ર ભગવાન જ નથી, પણ એક શ્રેષ્ઠ દાર્શનિક, યોદ્ધા અને જીવનશૈલીના માર્ગદર્શક પણ છે. જન્માષ્ટમીના પાવન દિવસે દેશભરમાં ભક્તિભાવ સાથે ઉજવણી થાય છે.
જન્માષ્ટમીનો ઈતિહાસ અને મહત્વ:
શ્રીકૃષ્ણનો જન્મ દ્વાપર યુગમાં, માતા દેવકી અને પિતા વસુદેવના ઘરમાં થયો હતો. તે સમયે કન્સ નામનો ક્રૂર રાજા મથુરામાં રાજ કરતો હતો, અને તેણે પોતાની બહેન દેવકીના તમામ સંતાનોને મારી નાંખ્યા હતા. ભવિષ્યવાણી મુજબ દેવકીનો આઠમો પુત્ર કન્સનો વિનાશ કરશે એવું કહ્યું ગયેલું, એટલે કન્સને ભય લાગ્યો.
જેમજ શ્રીકૃષ્ણનો જન્મ જેલમાં થયો, ત્યારે તુરંત દેવકીના પતિ વસુદેવે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણને ગોકુલમાં નંદ-યશોદાના ઘરમાં પહોંચાડ્યા. ત્યાંથી શ્રીકૃષ્ણના દિવ્ય બાળલીલાઓ શરૂ થયા. તેમણે પુતના, ત્રિનાવર્ત, અઘાસુર જેવા અસુરોનો વિનાશ કર્યો અને અંતે કન્સનો પણ સંહાર કર્યો.
ઉત્સવ કેવી રીતે ઉજવાય છે:
જન્માષ્ટમી સમગ્ર ભારતભરમાં મોટી ધૂમધામથી ઉજવવામાં આવે છે. ખાસ કરીને ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, ઉત્તર પ્રદેશ અને મધ્ય ભારતના વિસ્તારોમાં આ તહેવાર વિશેષ રીતે ઉજવાય છે.
- ભક્તિ કાર્યક્રમો: મંદિરોમાં કીર્તન, ભજન અને શૃંગાર આરતી યોજાય છે.
- માખન ચોરી નાટકો: નાના બાળકો કૃષ્ણજીના વેશમાં રમતો કરે છે.
- દહીંહાંડી: મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતમાં “દહીંહાંડી” સ્પર્ધા યોજાય છે, જેમાં યુવાનોની ટોળકી પિyramid બનાવી હાંડી તોડે છે.
- મધ્યરાત્રિ પૂજા: ભગવાન કૃષ્ણનો જન્મ મધ્યરાત્રિએ થયો હતો, તેથી રાત્રે 12 વાગ્યે વિશેષ આરતી કરવામાં આવે છે.
- ઉપવાસ અને ઉપાસના: ભક્તો આ દિવસે ઉપવાસ કરે છે અને શ્રીમદ ભાગવતના પાઠ કરે છે.
શીક્ષણ અને સંસ્કાર:
જન્માષ્ટમીના તહેવારથી વિદ્યાર્થીઓ અનેક મહત્વપૂર્ણ સંસ્કાર શીખી શકે છે:
- ભક્તિ અને શ્રદ્ધાનો ભાવ
- ન્યાય અને સત્યના માર્ગે ચાલવાની પ્રેરણા
- કુટુંબપ્રેમ અને માતાપિતાના પ્રતિ ફરજ
- દुष્કર્મો સામે લડવાનું ધૈર્ય
શ્રીકૃષ્ણના ઉપદેશો, ખાસ કરીને ભગવદ ગીતા દ્વારા આપવામાં આવેલ “કર્મ કર, ફળની ચિંતા ન કર” નો સિદ્ધાંત આજના યુવાનો માટે પણ અત્યંત પ્રાસંગિક છે.
મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ ટૂંકા માં:
| મુદ્દો | વિગત |
|---|---|
| તહેવાર | શ્રીકૃષ્ણ જન્માષ્ટમી |
| ઉજવણી | ભજન, આરતી, દહીંહાંડી, નાટકો |
| સ્થળો | મંદિર, ઘરો, સમૂહ સમારંભ |
| શિક્ષણ | ભક્તિ, ન્યાય, ધૈર્ય અને કર્તવ્યનું જ્ઞાન |
| મહત્વ | ધર્મ અને આધ્યાત્મનું સંયોજન |
શ્રીકૃષ્ણ જન્માષ્ટમી કાવ્ય
જેલમાં જન્મ્યા નંદલાલ,
અંધારું હતું સમગ્ર VISHAL!
દેવકી-વસુદેવ રડતાં હતાં,
આવતા કળિયુગમાં ભગવાન હતા.
વસુદેવે લઇ કનૈયાને,
ગોકુલ ઘેર પહોંચાડ્યા શાને!
નંદ-યશોદાના ઘરમાં હાસ્ય ફૂટ્યું,
નટખટ ઘૂઘરાવાનો શરૂ રંગૂત.
કયારેય વસ્ર ચોરે રમે,
કયારેય ગોપીઓ સંગ ઘૂમે,
માખન ચોરી તે પ્રસિદ્ધ થયો,
ભક્તોનું દિલ જીતે, સૌમાં ભાયો.
દહીંહાંડી તોડે ગોપાલ,
મજા પડે ભક્તોને ગરીબ-અમિરને બરાબર સાલ.
રાસલીલા, મોરપીંછ શોભે શીર,
શ્રીકૃષ્ણ જન્મે, જીવંત થાય ઘીર.
ભગવદ ગીતાનું પાઠ છે અમૂલ્ય,
કર્મનું સિદ્ધાંત છે સત્ય સમૂલ્ય,
જેમ શ્રીકૃષ્ણ કહેઃ કર કામ તું સદાય,
ફળની ચિંતા ન કર, મનમા શાંતિ લાય.
જન્માષ્ટમી એ તહેવાર ન્યારો,
ભક્તિ, સંગીત અને પ્રેમભરો,
ચાલો ભક્તિમાં જીવંત થઇએ,
નટખટ કાનાએ શ્રદ્ધા અર્પી દેીએ.
ટૂંકમાં શિખામણ:
- ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના જન્મનો પ્રસંગ છે જન્માષ્ટમી
- ન્યાય, ભક્તિ અને ધર્મના માર્ગ પર ચાલવાની પ્રેરણા
- દહીંહાંડી, રાસલીલા, ભજન-કિર્તનથી ઉત્સવ ઉજવાય
- ભક્તિ સાથે શિક્ષણ આપે – especially “કર્મ કરો, ફળની ચિંતા ન કરો”
Conclusion :
જન્માષ્ટમી માત્ર તહેવાર નથી, તે એક આસ્થા, સંસ્કાર અને અધ્યાત્મનો ઉત્સવ છે. શ્રીકૃષ્ણના જીવનમાંથી આપણને પ્રેમ, કરૂણા, ધૈર્ય અને ન્યાયનો પાઠ મળે છે. આજના યુગમાં જ્યારે નૈતિક મૂલ્યો ધીરે ધીરે ક્ષીણ થઈ રહ્યા છે, ત્યારે જન્માષ્ટમી જેવા તહેવારો દ્વારા યુવાનોને સાચા માર્ગે દોરી શકાય છે. આપણું ધ્યેય એ હોવું જોઈએ કે આવી પવિત્ર પરંપરાઓને જીવંત રાખીએ અને આવતા પેઢીને પણ તેનો અર્થ સમજાવીએ.
FAQs
પ્ર.1: જન્માષ્ટમી શું છે?
ઉ: જન્માષ્ટમી એ ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના જન્મદિવસ તરીકે ઉજવાતો હિંદુ તહેવાર છે. તે ભક્તિ, આરતી, અને દહીંહાંડી જેવી પરંપરાઓથી ઉજવાય છે.
પ્ર.2: શ્રીકૃષ્ણનો જન્મ ક્યાં અને કેમ થયો હતો?
ઉ: શ્રીકૃષ્ણનો જન્મ મથુરાના કેદખાનામાં દેવકી અને વસુદેવના ઘરે થયો હતો. તેઓ અધર્મનો નાશ કરવા અને ધર્મની સ્થાપના માટે અવતરીત થયા હતા.
પ્ર.3: જન્માષ્ટમીના દિવસે લોકો શું કરે છે?
ઉ: લોકો ઉપવાસ કરે છે, મંદિરમાં આરતી કરે છે, કીર્તન ગાય છે અને દહીંહાંડી જેવી રમતોનું આયોજન કરે છે. રાત્રે 12 વાગ્યે કૃષ્ણ જન્મ ઉજવાય છે.
પ્ર.4: શાળામાં જન્માષ્ટમી પર નિબંધ શા માટે લખાય છે?
ઉ: શાળા વિદ્યાર્થીઓમાં ધાર્મિક અને સંસ્કૃતિક જ્ઞાન વધે, ભગવાન કૃષ્ણના જીવનમાંથી શીખ મેળવી શકે અને ભાષા લેખન કુશળતા વિકસે તે માટે નિબંધ લખવામાં આવે છે.
પ્ર.5: જન્માષ્ટમીનો શીખવા લાયક સંદેશ શું છે?
ઉ: શ્રીકૃષ્ણ ભક્તિ, ન્યાય, કર્તવ્ય અને સત્યના માર્ગે ચાલવાની પ્રેરણા આપે છે. “કર્મ કરો, ફળની ચિંતા ન કરો” તેમનું મુખ્ય સિદ્ધાંત છે.
પ્ર.6: દહીંહાંડી શું છે અને તેનો શું અર્થ છે?
ઉ: દહીંહાંડી એ એક લોકપ્રિય રમતમાં લોકો માનવ પિરામિડ બનાવી ઉંચે લટકતી હાંડી તોડે છે. તે શ્રીકૃષ્ણના બાળલિલાઓનો ઉપમો છે.
પ્ર.7: જન્માષ્ટમી ક્યારે ઉજવાય છે?
ઉ: જન્માષ્ટમી ભાદરવા મહિનાની કૃષ્ણ અષ્ટમીના દિવસે (સામાન્ય રીતે ઓગસ્ટમાં) ઉજવાય છે. તે ચંદ્ર કેલેન્ડર મુજબ બદલાતી રહે છે.
Disclaimer :
જેમ તમે જોયું હશે, આ આખો લેખ ગુજરાતી ભાષામાં ટાઈપ કર્યો છે. ટાઈપિંગ દરમ્યાન અમારી તરફથી કોઈ નાની-મોટી ભૂલ થઈ ગઈ હોય અને તે આપણા ધ્યાનમાં ન આવી હોય તો કૃપા કરીને ક્ષમાશીલ બની માફ કરી આપશો. તમે kindly નીચે કોમેન્ટ દ્વારા તે ભૂલ જાણાવી શકો છો – અમે શક્ય તેટલી વહેલી તકે તેને સુધારવાનો પ્રયાસ કરીશું.
આ લેખ શેર કરવાનો અમારો મુખ્ય ઉદ્દેશ માત્ર શિક્ષણ અને જ્ઞાન વહેંચવાનો છે. છતાંય અમારો ક્યાંક ભૂલથી ખોટો માહિતી ભાગ છપી ગયો હોય, તો માફી માંગીએ અને વિનમ્રતાપૂર્વક કહેવું છે કે અમને જરૂર જણાવશો.
તમે આ અન્ય પોસ્ટ પણ વાંચી શકો છો :
Disclaimer :
આ લેખ ગુજરાતી ભાષામાં લખવામાં આવ્યો છે. ટાઇપિંગમાં થયેલી કોઈપણ નાની-મોટી ભૂલ માટે અમે ક્ષમાપ્રાર્થી છીએ. આ માહિતી શેર કરવાનો અમારો હેતુ ફક્ત શૈક્ષણિક અને મદદરૂપ થવાનો છે. જો તમને કોઈ ભૂલ જણાય તો કૃપા કરીને કોમેન્ટમાં જણાવી શકો છો, જેથી અમે તેને તરત સુધારી શકીએ.
