Gujarati Lagna Marriage Songs Lyrics | ગુજરાતી લગ્નગીતો એ લગ્નપ્રસંગનો આત્મા છે

11/08/2025

Gujarati Lagna Marriage Songs Lyrics

લગ્ન એ માત્ર બે વ્યક્તિઓનું મિલન નથી, પરંતુ બે પરિવારોનું અને બે સંસ્કૃતિઓનું પણ મિલન છે. આ એક એવો મંગલ પ્રસંગ છે, જેની ઉજવણીમાં કોઈ કમી રાખવામાં આવતી નથી. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં લગ્નનું મહત્વ અનેરું છે. જ્યારે કોઈના ઘરમાં લગ્ન આવે છે, ત્યારે ઘરના સભ્યો જ નહીં, પરંતુ સંબંધીઓ અને મિત્રો પણ આ ઉત્સવમાં સામેલ થવા માટે ઉત્સાહિત હોય છે. લગ્નનો માહોલ જ એટલો ખુશીથી ભરપૂર હોય છે કે તે કાયમ માટે યાદગાર બની જાય છે.

આ પ્રસંગે ગીતો, સંગીત અને ફટાણાંનો અવાજ વાતાવરણમાં એક અનેરી રોનક ઉમેરે છે. દરેક રિવાજ અને વિધિ પાછળ કોઈને કોઈ ભાવના જોડાયેલી હોય છે, જે આ સંબંધને વધુ ગાઢ બનાવે છે. લગ્નના દિવસોમાં, ઘરના ખૂણે ખૂણામાં આનંદ અને ઉત્સાહનો માહોલ જોવા મળે છે. વર-કન્યાના જીવનનો આ સૌથી મોટો દિવસ હોય છે, પરંતુ આ પ્રસંગમાં જોડાયેલા દરેક વ્યક્તિ માટે પણ આ એક યાદગાર અનુભવ બની રહે છે.

આ પ્રસંગે ગવાતા લગ્ન ગીતો, જે પેઢી દર પેઢી ચાલી આવે છે, તે આ પ્રસંગની શોભામાં વધારો કરે છે. આ ગીતોમાં રહેલો પ્રેમ, આનંદ, અને મસ્તીનો ભાવ દરેકના દિલને સ્પર્શી જાય છે.

૧. કંકુ છાંટી કંકોતરી મોકલો

કંકુ છાંટી કંકોતરી મોકલો (image by canva)

આ એક પ્રસિદ્ધ ગીત છે જે લગ્નની કંકોતરી મોકલવાના શુભ પ્રસંગ વિશે છે. આ ગીત લગ્ન સમારંભની શરૂઆત અને આનંદની ઉજવણી કરે છે.

ગુજરાતી ગીત:

કંકુ છાંટી કંકોતરી મોકલો,

શુભ લગ્નનો સંદેશો મોકલો.

વર પક્ષને કહેજો રે,

કન્યા પક્ષને કહેજો રે,

ઝીલવા સંદેશો મોકલો.

આંગણે વાજતે ગાજતે,

આવી રે મહેમાન,

ઢોલ વાગે શરણાઈ વાગે,

મોટી મિજબાની માંડી.

આંબાડાળે પોપટ બોલે,

કોયલડીનો ટહુકાર.

મંડપમાં શોભા વધી છે,

વરરાજાનો છેકાર.

સખીઓ સહિયરો ભેગા મળી,

ગીતડાં ગાયે રે.

લગ્નની આ શુભ ઘડી,

સૌને મન ભાવે રે.

આવ્યા વરરાજા ઘોડે ચડી,

આવી જાનડી.

વર-કન્યાના હેત જોઈ,

ખુશ થયા સૌ સંબંધી.

વિગતવાર અર્થ:

આ ગીતની શરૂઆત લગ્નના પ્રથમ અને સૌથી મહત્વના પગલા, એટલે કે કંકોતરી મોકલવા સાથે થાય છે. “કંકુ છાંટી કંકોતરી મોકલો, શુભ લગ્નનો સંદેશો મોકલો” આ પંક્તિઓ દ્વારા, લગ્નની ખુશીઓનો પ્રારંભ થાય છે. કંકોતરી પર કંકુ છાંટવું એ એક શુભ શુકન ગણાય છે. આ ગીત વર અને કન્યા બંને પક્ષના સભ્યોને આ ખુશીનો સંદેશો મોકલવાની વાત કરે છે.

“આંગણે વાજતે ગાજતે, આવી રે મહેમાન, ઢોલ વાગે શરણાઈ વાગે, મોટી મિજબાની માંડી” આ પંક્તિઓ લગ્નના વાતાવરણનું વર્ણન કરે છે. આંગણામાં મહેમાનોનું આગમન, ઢોલ અને શરણાઈના સુરીલા અવાજો અને ભવ્ય ભોજનની તૈયારીઓ, આ બધું લગ્નના ઉત્સવને દર્શાવે છે.

ગીતમાં “આંબાડાળે પોપટ બોલે, કોયલડીનો ટહુકાર” જેવી પંક્તિઓ કુદરતી વાતાવરણને લગ્નના ઉત્સાહ સાથે જોડીને એક સુંદર દૃશ્ય રચે છે. “મંડપમાં શોભા વધી છે, વરરાજાનો છેકાર” માં વરરાજાના આગમનથી લગ્નમંડપની શોભા વધી છે, તે દર્શાવાય છે.

આ ગીતનો મુખ્ય ભાવ એ છે કે લગ્ન એ માત્ર બે વ્યક્તિઓનું મિલન નથી, પરંતુ બે પરિવારો અને આખા સમાજ માટે એક આનંદ અને ઉત્સાહનો પ્રસંગ છે.

૨. મોર તારી સોનાની ચાંચ

આ એક લોકપ્રિય અને આનંદભર્યું ગીત છે, જેમાં મોર (peacock) ને લગ્નનો સંદેશવાહક બનાવવામાં આવ્યો છે.

ગુજરાતી ગીત:

મોર તારી સોનાની ચાંચ, મોર તારી રૂપાની ચાંચ.

સોનાની ચાંચે મોરલો મોતી ચણવા જાય.

મોર તારા પંખીડા રે.

મોર તારે દેશ રે.

વરરાજાને તેડી લાવો.

ચોકમાં મંડપ બાંધ્યો,

વરરાજાના નામનો.

લાડકડીને જોવા માટે,

સૌ મહેમાન આવ્યા રે.

મોરલા, તું જાજે મારા સાસરે,

પંખીડો થઈને જાજે રે.

મારા સસરાને એટલું કહેજે,

મારી દીકરીનો હાથ માંગવા જાજે રે.

મોરલા, તું જાજે વરરાજાને ઘેર,

પંખીડો થઈને જાજે રે.

મારા વરરાજાને એટલું કહેજે,

ઝટપટ લગ્ન કરવા આવજે રે.

વિગતવાર અર્થ:

આ ગીતની શરૂઆત “મોર તારી સોનાની ચાંચ, મોર તારી રૂપાની ચાંચ” જેવી પંક્તિઓથી થાય છે, જે મોરને એક ભવ્ય અને પવિત્ર પક્ષી તરીકે રજૂ કરે છે. મોરને સોના-રૂપાની ચાંચ આપીને તેનું મહત્વ વધારવામાં આવ્યું છે.

ગીતમાં મોરને એક સંદેશવાહક તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યો છે. “મોરલા, તું જાજે મારા સાસરે, પંખીડો થઈને જાજે રે” આ પંક્તિઓમાં, કન્યા પક્ષ મોરને સાસરે જઈને લગ્નનો સંદેશો આપવા કહે છે. ખાસ કરીને, તે તેના સસરાને તેની દીકરીનો હાથ માંગવા માટે વિનંતી કરે છે, જે તે સમયની સંસ્કૃતિને દર્શાવે છે.

“ચોકમાં મંડપ બાંધ્યો, વરરાજાના નામનો” માં લગ્નમંડપની તૈયારીઓનું વર્ણન છે, અને “લાડકડીને જોવા માટે, સૌ મહેમાન આવ્યા રે” દ્વારા લગ્ન સમારંભમાં કન્યાને જોવા માટે આવેલા મહેમાનોની વાત કરવામાં આવી છે.

આ ગીત લગ્નની ખુશી, ઉત્સાહ અને વરરાજાના આગમનની આતુરતાને વ્યક્ત કરે છે. તે એક પરંપરાગત રીત છે જેમાં કુદરતી તત્વોનો ઉપયોગ કરીને લગ્નના આનંદને વધુ સુંદર બનાવવામાં આવે છે.

૩. દીકરી તો પારકી થાપણ કહેવાય

આ એક અત્યંત ભાવનાત્મક વિદાય ગીત છે, જે ત્યારે ગવાય છે જ્યારે દીકરી પોતાના માતા-પિતાનું ઘર છોડીને જાય છે.

ગુજરાતી ગીત:

દીકરી તો પારકી થાપણ કહેવાય,

આજે પાંખ ફૂટી ને ઉડી જાય,

માતા પિતાના હેતની વાડી છોડી,

દીકરી તો પારકી થાપણ કહેવાય.

જે ઘરમાં જન્મ લીધો,

જે ઘરમાં રમતી રે’તી,

આજે એ ઘરને છોડીને,

દીકરી જાય છે પરદેશ.

બાપા તારા હેત ભરી,

લાગણીઓને કેવી ભૂલું,

માડી તારી મમતા ભરી,

પ્રેમની છાયા કેવી ભૂલું.

કાયા તમારી અને માયા અમારી,

એક દીકરીનો વાયદો પૂરો થાય.

આજે પાંખ ફૂટી ને ઉડી જાય.

સગાસંબંધીઓની ભીડમાં,

દીકરીનું મુખ ના દેખાય,

સૌની આંખોમાં આંસુ દેખાય,

દીકરીનો છેલ્લો નમસ્કાર.

વિગતવાર અર્થ:

આ ગીતની શરૂઆત “દીકરી તો પારકી થાપણ કહેવાય” આ સુપ્રસિદ્ધ પંક્તિ સાથે થાય છે, જે ભારતીય સંસ્કૃતિમાં દીકરીનું મહત્વ અને તેની વિદાયના દર્દને દર્શાવે છે. “આજે પાંખ ફૂટી ને ઉડી જાય” દ્વારા દીકરીના ઉડી જવાને પંખી સાથે સરખાવવામાં આવ્યું છે, જે તેના નવા જીવનની શરૂઆતનું પ્રતીક છે.

આ ગીત દીકરીના બાળપણ, તેના જન્મના ઘર સાથેના સંબંધો અને તેના માતા-પિતાના પ્રેમને યાદ કરે છે. “જે ઘરમાં જન્મ લીધો, જે ઘરમાં રમતી રે’તી” આ પંક્તિઓ તેની બાળપણની યાદોને તાજી કરે છે, જે હવે તે છોડી રહી છે.

“બાપા તારા હેત ભરી, લાગણીઓને કેવી ભૂલું” અને “માડી તારી મમતા ભરી, પ્રેમની છાયા કેવી ભૂલું” જેવી પંક્તિઓ દીકરીના હૃદયમાંથી નીકળતી ભાવનાઓ અને તેના માતા-પિતા પ્રત્યેના અગાધ પ્રેમ અને કૃતજ્ઞતાને વ્યક્ત કરે છે.

“કાયા તમારી અને માયા અમારી, એક દીકરીનો વાયદો પૂરો થાય” આ પંક્તિઓ પિતા-માતાના શરીરથી બનેલી દીકરીના સંબંધને દર્શાવે છે, જેનો ઉછેર તેમના હેતથી થયો છે. હવે તેનો ઉછેરનો વાયદો પૂરો થયો છે.

ગીતનો અંત “સૌની આંખોમાં આંસુ દેખાય” સાથે થાય છે, જે વિદાયના દુઃખદ અને ભાવનાત્મક ક્ષણને દર્શાવે છે. આ ગીત વિદાયના દુઃખ અને દીકરીના નવા જીવનની શુભ શરૂઆત બંનેની લાગણીઓને એકસાથે રજૂ કરે છે.

Read: