આર્મી વિશે માહિતી | Indian Army Vishe Mahiti in Gujarati

Indian Army Vishe Mahiti in Gujarati

ભારતીય સેના વિશે માહિતી. ભારતીય સેના (Indian Army) આપણા દેશની સશસ્ત્ર દળોની મુખ્ય શાખા છે. તેનું કામ દેશની જમીનને સુરક્ષિત રાખવું, સરહદો પર શાંતિ જાળવવી અને જરૂરી સમયે દેશની અંદર કાયદો-સુવ્યવસ્થા જાળવવામાં મદદ કરવું છે. ભારતીય સેના વિશ્વની સૌથી મોટી સેનામાંથી એક છે અને તેની શૂરવીરતા, શિસ્ત અને સમર્પણ માટે વિશ્વભરમાં જાણીતી છે.

સ્થાપના અને ઈતિહાસ

ભારતીય સેનાની સ્થાપનાનો ઈતિહાસ લાંબો અને ગૌરવસભર છે. બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન 1895માં ભારતીય સેનાનું ઔપચારિક સ્વરૂપ ઘડાયું. 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ ભારત સ્વતંત્ર બન્યા પછી ભારતીય સેના સંપૂર્ણ રીતે આપણા દેશના નિયંત્રણ હેઠળ આવી. ત્યારથી લઈને આજ સુધી તેણે અનેક યુદ્ધોમાં અને શાંતિ મિશનોમાં પોતાની બહાદુરી સાબિત કરી છે.

ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ (1947, 1965, 1971 અને 1999ના કારગિલ યુદ્ધ)માં ભારતીય સેનાએ સરહદોની સુરક્ષા માટે અદ્દભુત શૌર્ય બતાવ્યું. 1971ના યુદ્ધમાં તો ભારતે પાકિસ્તાન પર વિજય મેળવી બાંગ્લાદેશને સ્વતંત્રતા અપાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી.

માળખું અને વિભાગો

ભારતીય સેના અનેક કમાન્ડમાં વહેંચાયેલી છે. આ કમાન્ડો ભૌગોલિક વિસ્તારો અનુસાર કાર્ય કરે છે –

• ઉત્તરી કમાન્ડ – જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખ વિસ્તારની સુરક્ષા.
• પશ્ચિમી કમાન્ડ – પંજાબ, હિમાચલ પ્રદેશ અને રાજસ્થાનનો પશ્ચિમ ભાગ.
• મધ્ય કમાન્ડ – ઉત્તર પ્રદેશ અને મધ્ય પ્રદેશના ભાગો.
• પૂર્વી કમાન્ડ – ઉત્તરપૂર્વી રાજ્યોની સુરક્ષા.
• દક્ષિણ કમાન્ડ – મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, દક્ષિણ ભારતનો ભાગ.
• સ્વતંત્ર તાલીમ કમાન્ડ – સેનાના તાલીમ કેન્દ્રોનું સંચાલન.

સેનામાં અલગ-અલગ શાખાઓ પણ છે – ઈન્ફન્ટ્રી (પદાતી દળ), આર્મર્ડ કોર (ટેન્ક દળ), આર્ટિલરી (તોપ દળ), એન્જિનિયરિંગ, સિગ્નલ્સ અને મેડિકલ કોર વગેરે.

તાલીમ અને શિસ્ત

ભારતીય સેનાના સૈનિકોને ખૂબ જ કઠોર અને નિયમિત તાલીમ આપવામાં આવે છે. ડહેરાડૂનમાં સ્થિત ઇન્ડિયન મિલિટરી એકેડેમી (IMA) અને પુણેની નૅશનલ ડિફેન્સ એકેડેમી (NDA) મુખ્ય તાલીમ કેન્દ્રો છે. અહીં સૈનિકોને શારીરિક તાકાત, માનસિક દ્રઢતા અને નેતૃત્વ ગુણો વિકસાવવા માટે વિશેષ કાર્યક્રમો અપાય છે.

શિસ્ત ભારતીય સેનાનું સૌથી મોટું બળ છે. દરેક સૈનિકને ફરજ, ઈમાનદારી અને દેશપ્રેમના સિદ્ધાંતોનું પાલન કરવું ફરજિયાત છે.

ઉપકરણો અને ટેકનોલોજી

ભારતીય સેનાએ આધુનિક હથિયારો, ટૅન્ક, હેલિકૉપ્ટર અને કોમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ્સ અપનાવ્યા છે. દેશી બનાવટના હથિયારો ઉપરાંત કેટલાક અદ્યતન સાધનો વિદેશથી પણ આયાત થાય છે. અર્જુન ટૅન્ક, પિનાક રૉકેટ સિસ્ટમ, અને ધનુષ તોપો જેવા સ્વદેશી ઉપકરણો સેનાની શક્તિમાં વધારો કરે છે.

દેશ સેવા ઉપરાંતની કામગીરી

ભારતીય સેના માત્ર યુદ્ધમાં જ નહીં, પરંતુ કુદરતી આપત્તિ દરમિયાન પણ દેશને મદદ કરે છે. ભૂકંપ, પૂર, વાવાઝોડું જેવી પરિસ્થિતિઓમાં સૈનિકો રાહત અને બચાવ કાર્યમાં આગળ રહે છે. યુનાઇટેડ નેશન્સના શાંતિ મિશનોમાં પણ ભારતીય સેનાનો મહત્ત્વનો ફાળો છે.

સેનામાં જોડાવા માટે

ભારતીય સેનામાં જોડાવા માટે ભારતીય નાગરિક હોવો, નિશ્ચિત વય મર્યાદા અને શારીરિક તંદુરસ્તી જરૂરી છે. પસંદગી માટે લેખિત પરીક્ષા, શારીરિક પરીક્ષણ અને ઈન્ટરવ્યૂ લેવાય છે. NDA, CDS અને ટેક્નિકલ એન્ટ્રી જેવી પરીક્ષાઓ દ્વારા યુવાનોને સેનામાં પ્રવેશ મળે છે.

પ્રતીકો અને ગૌરવ

ભારતીય સેનાનો સૂત્ર છે “સેવા પરમો ધર્મ:”, જેનો અર્થ છે કે દેશની સેવા કરવી એ જ સર્વોચ્ચ ધર્મ છે. આ સૂત્ર સેનાના દરેક જવાનના હૃદયમાં દેશપ્રેમ અને ફરજ પ્રત્યેની નિષ્ઠાને પ્રેરણા આપે છે.

દર વર્ષે 15 જાન્યુઆરીના રોજ સેના દિવસ (Army Day) સમગ્ર દેશમાં ઉત્સાહપૂર્વક ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ 1949માં પ્રથમ ભારતીય સેનાધ્યક્ષ જનરલ કે. એમ. કરિયપ્પા દ્વારા સેના નું નેતૃત્વ સંભાળવાના પ્રસંગની યાદમાં મનાવવામાં આવે છે.

સેના દિવસ પર પરેડ, શૌર્ય પુરસ્કાર વિતરણ અને વિવિધ કાર્યક્રમો યોજાય છે. આ અવસર પર દેશભરમાં સેનાના શૌર્ય, બલિદાન અને અડગ સંકલ્પને શ્રદ્ધાંજલિ આપવામાં આવે છે.

Conclusion

ભારતીય સેના માત્ર સશસ્ત્ર દળ નથી, પરંતુ એ આપણા રાષ્ટ્રની સુરક્ષાનું મજબૂત કવચ છે. સૈનિકો દિવસ-રાત સરહદો પર ચોંકસી રાખે છે જેથી આપણે નિર્ભય રીતે જીવન જીવી શકીએ. તેમનો ત્યાગ, બહાદુરી અને દેશપ્રેમ દરેક ભારતીય માટે પ્રેરણારૂપ છે. ભારતીય સેના આપણા ગૌરવનું પ્રતિક છે અને તેના યોગદાનને ક્યારેય ભૂલાવી શકાતું નથી.

FAQs

Q1. ભારતીય સેના શું છે?

ભારતીય સેના દેશની જમીન પર આધારિત સશસ્ત્ર દળ છે, જે દેશની સુરક્ષા અને રક્ષણ માટે જવાબદાર છે.

Q2. ભારતીય સેના ક્યારે સ્થાપિત થઈ?

ભારતીય સેના 26 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ સત્તાવાર રીતે સ્થાપિત થઈ, જ્યારે ભારત પ્રજાસત્તાક બન્યું.

Q3. ભારતીય સેના નું મુખ્ય મથક ક્યાં છે?

ભારતીય સેના નું મુખ્ય મથક (Headquarters) ન્યૂ દિલ્હી ખાતે છે.

Q4. ભારતીય સેના ના પ્રમુખ કોણ છે?

ભારતીય સેના ના પ્રમુખ ને Chief of Army Staff (COAS) કહેવામાં આવે છે. હાલના પ્રમુખની માહિતી સમયાંતરે બદલાય છે.

Q5. ભારતીય સેના ના મુખ્ય વિભાગો કયા છે?

• ઇન્ફન્ટ્રી (Infantry) – પગથી લડનારા દળો
• આર્મર્ડ કોર્પ્સ (Armoured Corps) – ટેન્ક દળ
• આર્ટિલરી (Artillery) – તોપખાના દળ
• એન્જિનિયરિંગ કોર્પ્સ (Engineering Corps)
• સિગ્નલ્સ કોર્પ્સ (Signals Corps)

Q6. ભારતીય સેના માં ભરતી કેવી રીતે થાય છે?

ભરતી SSC (Short Service Commission), NDA (National Defence Academy), CDS (Combined Defence Services), તેમજ ટેકનિકલ એન્ટ્રી દ્વારા થાય છે.

Q7. NDA માં પ્રવેશ માટે શું લાયકાત છે?

• ભારતીય નાગરિક હોવું જરૂરી
• વય મર્યાદા: 16.5 થી 19.5 વર્ષ
• 12મા ધોરણ (વિજ્ઞાન) પાસ હોવું જરૂરી (આર્મી માટે કોમર્સ/આર્ટ્સ પણ ચાલે)
• શારીરિક ક્ષમતા અને મેડિકલ ફિટનેસ હોવી જરૂરી

Q8. ભારતીય સેના નું સૂત્ર (Motto) શું છે?

“સેવા પરમો ધર્મ:” – એટલે કે સેવા જ સર્વોચ્ચ ધર્મ છે.

Q9. ભારતીય સેના ના મુખ્ય યુદ્ધો કયા છે?

• 1947-48: પ્રથમ ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ
• 1962: ભારત-ચીન યુદ્ધ
• 1965: ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ
• 1971: બાંગ્લાદેશ મુક્તિ યુદ્ધ
• 1999: કારગિલ યુદ્ધ

Q10. ભારતીય સેના માં સ્ત્રીઓ જોડાઈ શકે છે?

હા, સ્ત્રીઓ આજે ભારતીય સેના ના અનેક વિભાગોમાં અધિકારી તરીકે સેવા આપી રહી છે.

Q11. ભારતીય સેના માં જોડાવા માટે શારીરિક માપદંડ શું છે?

• ઊંચાઈ: પુરુષ માટે ઓછામાં ઓછું 157.5 સે.મી.
• સ્ત્રી માટે ઓછામાં ઓછું 152 સે.મી.
• દ્રષ્ટિ: 6/6 અથવા 6/9 (ચશ્મા વગર)
• સ્વસ્થ શરીર અને કોઈ ગંભીર રોગ ન હોવો જોઈએ

Q12. ભારતીય સેના માં પગાર કેટલો મળે છે?

શરુઆતમાં લેફ્ટનન્ટ તરીકે પગાર લગભગ ₹56,000 પ્રતિ મહિનો હોય છે, સાથે ભથ્થાં અને સુવિધાઓ પણ મળે છે.

Q13. ભારતીય સેના માં સુવિધાઓ કઈ મળે છે?

• મફત નિવાસ
• મેડિકલ સુવિધા
• કેન્ટીન સુવિધા
• પેન્શન
• પ્રવાસ ભથ્થું

Q14. કારગિલ વિજય દિન ક્યારે ઉજવાય છે?

26 જુલાઈ – કારગિલ યુદ્ધ (1999) માં ભારતના વિજયની યાદમાં.

Q15. ભારતીય સેના નો ધ્વજ કેવો છે?

લાલ રંગના પૃષ્ઠભૂમિ પર બે ક્રોસ કરેલી તલવાર, એક લાઠી અને ઉપર રાષ્ટ્રીય ચિહ્ન (અશોક સ્તંભ).